الگوی ساختاری سبک زندگی ارتقادهنده سلامت براساس خود شفقت‌ورزی، رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی: نقش واسطه‌ای استرس ادراک شده در زنان شاغل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت باتوجه‌به نقش میانجی­گری استرس ادراک ­شده در زنان شاغل بود.
روش­: این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان شاغل در سازمان­ها و اداره­های دولتی استان تهران در سال 1401 بود. درنهایت در پژوهش حاضر 400 زن (168 مجرد و 232 متأهل) به­صورت تصادفی چندمرحله­ای انتخاب شدند و به فرم­های مقیاس رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی، مقیاس شفقت ­به­ خود فرم کوتاه، پرسش‌نامه استرس ادراک ­شده و نیمرخ سبک زندگی ارتقادهنده ­سلامت پاسخ دادند.
یافته­ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص­های برازندگی حاصل از تحلیل از برازش قابل‌قبول مدل ساختاری با داده­های گردآوری‌شده حمایت می­کنند. رابطه بین استرس ادراک‌شده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار و رابطه بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده ­سلامت مثبت و رابطه بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده ­سلامت مثبت و معنادار و رابطه بین ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار بود. رابطه غیرمستقیم بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده ­سلامت از یک­سو رابطه غیرمستقیم بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده ­سلامت از سوی دیگر مثبت و معنادار بود.
نتیجهگیری: نتایج بیانگر این موضوع است که در زنان شاغل استرس ادراک‌شده رابطه بین رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را به­صورت معنادار میانجی­گری می­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural Model of Health-Promoting Lifestyle based on Self-Compassion, Satisfaction and Frustration of Basic Psychological needs: The Mediating Role of Perceived Stress in Working Women

نویسندگان [English]

  • Maryam Nateghi 1
  • Shirin Kooshki 2
  • Mohtaram Nemattavousi 3
1 Ph.D. Student of Health Psychology, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associated Professor, Department of Health psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associated Professor, Department Of psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
Introduction: The aim of this study was to investigate the relationship between satisfaction and frustration of basic psychological needs and self-compassion with health promoting lifestyle, considering the mediating role of perceived stress in working women.
Methods: This research was descriptive-correlation type. The statistical population of the research was all women working in government organizations and offices in Tehran province in 1401. Finally, in the present study, 400 women (168 single and 232 married) were randomly selected in a multi-stage manner, and they were given Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale, Self-Compassion Scale–Short Form, perceived stress Scale, and Profile Health-Promoting Lifestyle II answered.
Findings: The results indicate that the fit indices obtained from the analysis support the acceptable fit of the structural model with the collected data. The relationship between perceived-stress and negative and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between self-compassion and positive health-promoting lifestyle, and the relationship between satisfaction of basic psychological needs and positive and meaningful health-promoting lifestyle, and the relationship between failure to Basic psychological needs and health-promoting lifestyle were negative and significant. The indirect relationship between self-compassion and health-promoting lifestyle, on the one hand, the indirect relationship between satisfaction of basic psychological needs and health-promoting lifestyle, on the other hand, was positive and significant.
Conclusion: The results showed that in working women, perceived-stress significantly mediates the relationship between basic psychological needs and self-compassion with health-promoting lifestyle.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health promoting lifestyle
  • Basic psychological needs
  • Self-compassion
  • Perceived stress
  • Working women
1. Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; a validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(122). https://doi.org/10.1186/s12955-020-01371-7

 
4. Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students. Psychology, health & medicine. 2019; 24(1): 108–114. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1503692

5. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing Research. 1987; 36(2): 76-81.  https://doi.org/10.1097/00006199-198703000-00002

6. Aslami E, Parvandeh N. Effectiveness of Mindfulness Based of Stress Reduction on Marital Adjustment, Quality of Parent- Child Relationship and Self- Compassion in Women Employees of Shiraz University. Quarterly Journal of Woman and Society. 2020; 11(43): 1-24. {In Persian}. https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4212.html

15. Li Y, Deng J, Lou X, Wang H,  Wang Y. A daily diary study of the relationships among daily self-compassion, perceived stress and health-promoting behaviours. Journal international of psychology. 2020; 55(3): 364–372. https://doi.org/10.1002/ijop.12610.

16. Seo E J, Ahn JA, Hayman LL, Kim CJ. The Association Between Perceived Stress and Quality of Life in University Students: The Parallel Mediating Role of Depressive Symptoms and Health-Promoting Behaviors. Asian nursing research.  2018; 12(3): 190–196. https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.08.001.

17. Abdollahi A, Taheri A, Allen K A. Self-compassion moderates the perceived stress and self-care behaviors link in women with breast cancer. Psycho-oncology. 2020; 29(5): 927–933. https://doi.org/10.1002/pon.5369

18. Khani F, Inanlou M, Ganjeh F, Haghani  H. Study of Health Promotion Lifestyle and Psychological Well-being in Women Attending the Health Centers of Arak City in 2019. J Arak Uni Med Sci. 2022; 25(4): 730-747. URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6569-fa.html

20. Ahmadi S,  Zamani Sh, Behzadnia B. Relationship between Self-Compassion and Stress Management in Sports Coaches: Based on the Mediating Role of Basic Psychological Needs. Jmciri. 2021; 39(2): 102-110. {In Persian}. http://jmciri.ir/article-1-3079-fa.html.

24.  Raes F, Pommier E, Neff KD, Van Gucht D. Construction and factorial validation of a short form of the Self-Compassion Scale. Clinical psychology & psychotherapy. 2011; 18(3): 250–255. https://doi.org/10.1002/cpp.702

25.  Khanjani S, Foroughi AA, Sadghi K, Bahrainian SA. Psychometric properties of Iranian version of self-compassion scale (short form) . pajoohande; 2016: 21(5), 282-289. {In Persian}. http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2292-fa.html.

26.  Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983.  24(4): 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404

27.  Mimura C, Griffiths PA. Japanese version of the Perceived Stress Scale: cross-cultural translation and equivalence assessment. BMC Psychiatry. 2008; 8(85). https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-85

29. Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A , Mohammadi Zeidi B. Reliability and Validity of Persian Version of the Health-Promoting Lifestyle Profile. Journal of Mazandaran University Medical Science. 2011; 20(1): 102-113.  {In Persian}. http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-955-fa.html